Mấy tháng được họ mặc áo sơ mi thông thường, nay họ mặc rộng như bồng bột, bao nhiếm hay mặc châït rất châït bó thân tựïa đòn bánh tét. Jean Le Presbytre nói: Bạn yêu người tình cách cao thượng, khiết bạch, siêu nhiên như người ta yêu một thiên thần. Song cuộc sinh hoạt của họ lúc bấy giờ là cuộc sinh hoạt được chi phối bởi bản năng nhiều hơn là tâm hồn.
Họ có một thính quan riêng để nghe trong nhạc, trong lời phô diển theo luật hòa âm, trong thi phú những tiếng nói riêng của con tim. Không phải họ chọn theo lý tưởng người lớn đâu. Bạn trai tự trọng lắm.
Voltaire đã quả quyết: Tình tâm giao của một vĩ nhân là ân huệ của một thần thánh. Nói cho họ biết không nên khinh người nhưng phải trọng mình. Đó là công việc lương tâm chớ không phải vì sợ cha mẹ, thầy giáo, chánh quyền, dư luận.
Không phải riêng gì bạn gái, ai trong chúng ta cũng hay phán đoán theo dư luận, theo sự quan sát bên ngoài. Bạn dặn mì thánh, mì chỉ, mì vắt lung tung, họ dạ vâng lia lịa. Trước khi đề cập cơ cấu tâm lý bạn trai, tôi cũng muốn bạn nhận thức tính chất lỳ diệu của con người bạn trai.
Ba yếu tố nầy có thể giáo luyện con tim của bạn trai và giúp họ siêu hóa ái tình của mình, nếu họ biết rèn đúc đầu óc thông minh, anh dũng và hấp thụ những lời khuyên dạy bổ dưỡng của những người già kinh nghiệm, tài đức. Lắm lúc nhà giáo dục phải bực mình vì khi thấy mình thuyết trình những vấn đề hết sức tế nhị thì họ lại ngó cách lơ mơ. Nhứt là vì trong vòng hai thế kỷ chót, người ta quá lạm dụng lòng hăng say của tuổi trẻ, tình yêu cuồng nhiệt cùng chí hy sinh dời non lấp biển của nó nên ta thấy có vô số thanh niên điên cuồng sống trong sự hứa hẹn mờ ảo và hư hỏng cuộc đời khi thấy các mộng của mình hoặc héo đi hoặc vẫn còn là mộng.
Nhưng điều nầy rất khác với người mẹ là kẻ rót vào từng thớ thịt và tâm hồn của con, sinh lực và cả niềm khổ đau, vui sướng, lo âu, sầu buồn, tức giận v. Bạn thử để năm phút trầm tĩnh nghiệm xét giùm tôi thân hình của người bạn trai ở gần bạn. Họ có thứ lương tâm mù mịt, câu nệ, ngoan cố, khó chịu vô song.
Chateaubriand nói con cọp xé mồi rồi ngủ, con người sát nhân rồi thức. Trước khi đi đâu họ ngắm ngía trước gương. Lúc bị tình ghen ám ảnh, nên dùng trí tuệ trầm nghĩ điều thiệt hơn, dùng ý chí trấn tĩnh tâm hồn để sau cùng tìm lối thoát sáng suốt, bảo đảm được hạnh phúc gia đình.
Nhiều người ta tưởng là vô tư lắm, lôi thôi lắm. Giá trị của bạn sẽ được nhìn nhận ở mực cùng. Đời họ trở nên phiền toái.
Cuộc đời do đó có thể hư. Trong khi chung sống với một số bạn gái hay công tác với các bạn nầy, bạn trai tỏ ra là người đảm đương. Vườn trái cây của họ ở gần nhà của kẻ khác họ hồ nghi bị mất.
Nhưng chương trình kỳ cục có đâu trong cốt tủy họ cứ việc thỉnh thoảng thi hành. Và trên trận thế trụy lạc nhiều không lãi như Nguyễn Công Trứ tưởng. Bạn thử đọc sách coi.